Health & Wellness Nieuws

I body•LIFE 4I2012

BeweegKuur heeft positieve invloed op gezonde leefstijl

In tegenstelling tot de meeste andere gecombineerde leefstijlinterventies vindt de BeweegKuur niet plaats in de klinische setting, maar in de praktijk. Het doel van de interventie is het realiseren van gezondheidswinst door middel van meer bewegen, een gezonde voeding en het laten beklijven van de aangepaste leefstijl door gedragsverandering.

Begeleiding

Deelnemers aan de BeweegKuur worden geselecteerd op basis van BMI, middelomtrek en comorbiditeit. Andere inclusiecriteria zijn een inactieve leefstijl en motivatie voor gedragsverandering. Op basis van BMI, middelomtrek en gezondheidsprofiel worden deelnemers ingedeeld in één van de drie beweegprogramma’s: het zelfstandig beweegprogramma, het opstartprogramma en het begeleid beweegprogramma. De programma’s verschillen vooral van elkaar wat betreft de hoeveelheid begeleiding door de fysiotherapeut. Daarnaast worden alle deelnemers een jaar lang begeleid door een leefstijladviseur en een diëtist. Verschillende persoonlijke factoren zoals leeftijd en opleidingsniveau worden bij aanvang van de interventie geregistreerd door de LSA. Voor, tijdens en aan het eind van de interventie worden gewicht, middel omtrek, bloedglucose en bloeddruk gemeten. Daarnaast wordt de hoeveelheid lichamelijke activiteit aan het begin en eind van de interventie gemeten met behulp van de SQUASH vragenlijst.

Het aantal consulten met de leefstijladviseur en diëtist wordt aan het eind van de interventie geregistreerd. In deze studie is door middel van gepaarde testen getoetst of lichaamssamenstelling, bloeddruk, bloedglucose en de hoeveelheid lichamelijke activiteit van de deelnemers bij aanvang en aan het eind van de interventie significant verschilde. Daarnaast is door middel van ANOVA getest wat de relatie was tussen persoonlijke factoren, het aantal consulten met de LSA en diëtist en de effectiviteit van de interventie. De studiepopulatie was ouder in vergelijking met de algemene bevolking in Nederland. Daarbij hadden deelnemers gemiddeld een hoger BMI bij aanvang van de interventie in vergelijking met de gemiddelde bevolking in dezelfde leeftijdsgroep in Nederland.

Resultaten

Gewicht, BMI, middelomtrek, bloedglucose en bloeddruk namen significant af tijdens de interventie. De deelnemers vielen gemiddeld 2,9 kg af; middelomtrek nam af met 2,6 cm. Deelnemers spendeerden gemiddeld 2,1 uur per week meer aan lichte tot matig intensieve lichamelijke activiteit, voor intensieve lichamelijke activiteit was dit 1,7 uur. Deelnemers jonger dan 55 jaar en deelnemers met een BMI hoger dan 35 kg/m2 bij aanvang van de interventie vielen significant meer af dan oudere deelnemers en deelnemers met een lager BMI. De afname van middelomtrek was voor deelnemers met een hoger BMI bij aanvang van de interventie ook hoger. Afname in gewicht en middelomtrek was hoger voor deelnemers met zes of meer consulten bij de LSA. Deelnemers die naar de groepslessen gingen en vier of meer consulten hadden bij de diëtist, vielen ook meer af. In deze studie ontbrak een controlegroep waardoor het niet mogelijk was de veranderingen in lichaamssamenstelling, bloeddruk, bloedglucose en lichamelijke activiteit te vergelijken met mensen die niet deel hadden genomen aan de interventie. Daarnaast was veel data van deelnemers incompleet. Voor een deel werd dit veroorzaakt door het feit dat veel deelnemers de interventie nog niet hadden afgerond. Daarnaast werden de registratiebestanden door veel leefstijladviseurs niet volledig ingevuld. Desondanks bleek de BeweegKuur effectiever dan de meeste andere gecombineerde leefstijlinterventies in de praktijk. Uit deze studie kan geconcludeerd worden dat de BeweegKuur een positieve invloed heeft op lichaamssamenstelling, bloedglucose, bloeddruk en lichamelijke activiteit van de deelnemers. Daarnaast bleek de effectiviteit van de interventie samen te hangen met enkele persoonlijke factoren en het aantal consulten met de leefstijladviseur en diëtist.

Volhouden

In de praktijk blijkt het lastig voor deelnemers om na afloop van de BeweegKuur een gezonde en actieve leefstijl te behouden. Een mogelijke oplossing is de ontwikkeling van een eCoach, waar op basis van vraagstelling onderzoek naar is gedaan.

Uit dit onderzoek blijkt dat er acht factoren zijn die het volgen van de BeweegKuur beïnvloeden:

- Inzicht en kennis over de eigen gezondheid en mogelijkheden dit zelf te verbeteren;

- Motivatie;

- Vertrouwen dat men het gedrag kan uitvoeren en dat dit gedrag de gezondheid bevordert;

- Het omzetten van geleerde kennis en vaardigheden naar de dagelijkse praktijk;

- Merken dat de gezondheid daadwerkelijk verbetert;

- Sociale steun van anderen;

- De benodigde tijd en inpassing in het dagelijks leven;

- Beschikbaarheid van vaardigheden en middelen van zowel deelnemer als zorgverlener.

De onderzoeksactiviteiten leverden genoeg informatie om een functioneel ontwerp van de eCoach te maken. Deze eCoach proof-of-concept is gebruikt en positief geëvalueerd door potentiële gebruikers. De eCoach bevat de volgende onderdelen: een persoonlijk profiel, doelen- en plannen, een agenda, ondersteuning, de mogelijkheid tot contact leggen en terugblikken (zie http:/share.axure.com/BAU337 voor de eCoach demo).

Conclusie

Het functioneel ontwerp van de eCoach lijkt deelnemers aan de BeweegKuur te ondersteunen bij het zelfstandig onderhouden van een gezonde en actieve leefstijl. Hierdoor zou de werkdruk van de zorgverleners kunnen verminderen. Het ontwerp geeft richting aan welke onderdelen van de BeweegKuur en op welke wijze een eCoach ondersteuning kan bieden. In het vervolg zal de eCoach proof-of-concept verder uitgewerkt, toegepast en geëvalueerd moeten worden, waarbij opgemerkt dat een eCoach geen vervanging is van face-to-face contact maar een aanvulling.

De BeweegKuur is één van de middelen om mensen met overgewicht en obesitas te helpen om hun leefstijl te veranderen. Recent is er in opdracht van het NISB een studie gehouden naar het effect van de BeweegKuur op lichaamssamenstelling, bloeddruk, bloedglucose en lichamelijke activiteit van de deelnemers. Daarnaast is de relatie tussen de effectiviteit van de studie, persoonsgebonden factoren en het aantal consulten met de diëtist en leefstijladviseur (LSA) onderzocht.

In tegenstelling tot de meeste andere gecombineerde leefstijlinterventies vindt de BeweegKuur niet plaats in de klinische setting, maar in de praktijk. Het doel van de interventie is het realiseren van gezondheidswinst door middel van meer bewegen, een gezonde voeding en het laten beklijven van de aangepaste leefstijl door gedragsverandering.

Begeleiding

Deelnemers aan de BeweegKuur worden geselecteerd op basis van BMI, middelomtrek en comorbiditeit. Andere inclusiecriteria zijn een inactieve leefstijl en motivatie voor gedragsverandering. Op basis van BMI, middelomtrek en gezondheidsprofiel worden deelnemers ingedeeld in één van de drie beweegprogramma’s: het zelfstandig beweegprogramma, het opstartprogramma en het begeleid beweegprogramma. De programma’s verschillen vooral van elkaar wat betreft de hoeveelheid begeleiding door de fysiotherapeut. Daarnaast worden alle deelnemers een jaar lang begeleid door een leefstijladviseur en een diëtist. Verschillende persoonlijke factoren zoals leeftijd en opleidingsniveau worden bij aanvang van de interventie geregistreerd door de LSA. Voor, tijdens en aan het eind van de interventie worden gewicht, middel omtrek, bloedglucose en bloeddruk gemeten. Daarnaast wordt de hoeveelheid lichamelijke activiteit aan het begin en eind van de interventie gemeten met behulp van de SQUASH vragenlijst.

Het aantal consulten met de leefstijladviseur en diëtist wordt aan het eind van de interventie geregistreerd. In deze studie is door middel van gepaarde testen getoetst of lichaamssamenstelling, bloeddruk, bloedglucose en de hoeveelheid lichamelijke activiteit van de deelnemers bij aanvang en aan het eind van de interventie significant verschilde. Daarnaast is door middel van ANOVA getest wat de relatie was tussen persoonlijke factoren, het aantal consulten met de LSA en diëtist en de effectiviteit van de interventie. De studiepopulatie was ouder in vergelijking met de algemene bevolking in Nederland. Daarbij hadden deelnemers gemiddeld een hoger BMI bij aanvang van de interventie in vergelijking met de gemiddelde bevolking in dezelfde leeftijdsgroep in Nederland.

Resultaten

Gewicht, BMI, middelomtrek, bloedglucose en bloeddruk namen significant af tijdens de interventie. De deelnemers vielen gemiddeld 2,9 kg af; middelomtrek nam af met 2,6 cm. Deelnemers spendeerden gemiddeld 2,1 uur per week meer aan lichte tot matig intensieve lichamelijke activiteit, voor intensieve lichamelijke activiteit was dit 1,7 uur. Deelnemers jonger dan 55 jaar en deelnemers met een BMI hoger dan 35 kg/m2 bij aanvang van de interventie vielen significant meer af dan oudere deelnemers en deelnemers met een lager BMI. De afname van middelomtrek was voor deelnemers met een hoger BMI bij aanvang van de interventie ook hoger. Afname in gewicht en middelomtrek was hoger voor deelnemers met zes of meer consulten bij de LSA. Deelnemers die naar de groepslessen gingen en vier of meer consulten hadden bij de diëtist, vielen ook meer af. In deze studie ontbrak een controlegroep waardoor het niet mogelijk was de veranderingen in lichaamssamenstelling, bloeddruk, bloedglucose en lichamelijke activiteit te vergelijken met mensen die niet deel hadden genomen aan de interventie. Daarnaast was veel data van deelnemers incompleet. Voor een deel werd dit veroorzaakt door het feit dat veel deelnemers de interventie nog niet hadden afgerond. Daarnaast werden de registratiebestanden door veel leefstijladviseurs niet volledig ingevuld. Desondanks bleek de BeweegKuur effectiever dan de meeste andere gecombineerde leefstijlinterventies in de praktijk. Uit deze studie kan geconcludeerd worden dat de BeweegKuur een positieve invloed heeft op lichaamssamenstelling, bloedglucose, bloeddruk en lichamelijke activiteit van de deelnemers. Daarnaast bleek de effectiviteit van de interventie samen te hangen met enkele persoonlijke factoren en het aantal consulten met de leefstijladviseur en diëtist.

Volhouden

In de praktijk blijkt het lastig voor deelnemers om na afloop van de BeweegKuur een gezonde en actieve leefstijl te behouden. Een mogelijke oplossing is de ontwikkeling van een eCoach, waar op basis van vraagstelling onderzoek naar is gedaan.

Uit dit onderzoek blijkt dat er acht factoren zijn die het volgen van de BeweegKuur beïnvloeden:

- Inzicht en kennis over de eigen gezondheid en mogelijkheden dit zelf te verbeteren;

- Motivatie;

- Vertrouwen dat men het gedrag kan uitvoeren en dat dit gedrag de gezondheid bevordert;

- Het omzetten van geleerde kennis en vaardigheden naar de dagelijkse praktijk;

- Merken dat de gezondheid daadwerkelijk verbetert;

- Sociale steun van anderen;

- De benodigde tijd en inpassing in het dagelijks leven;

- Beschikbaarheid van vaardigheden en middelen van zowel deelnemer als zorgverlener.

De onderzoeksactiviteiten leverden genoeg informatie om een functioneel ontwerp van de eCoach te maken. Deze eCoach proof-of-concept is gebruikt en positief geëvalueerd door potentiële gebruikers. De eCoach bevat de volgende onderdelen: een persoonlijk profiel, doelen- en plannen, een agenda, ondersteuning, de mogelijkheid tot contact leggen en terugblikken (zie http:/share.axure.com/BAU337 voor de eCoach demo).

Conclusie

Het functioneel ontwerp van de eCoach lijkt deelnemers aan de BeweegKuur te ondersteunen bij het zelfstandig onderhouden van een gezonde en actieve leefstijl. Hierdoor zou de werkdruk van de zorgverleners kunnen verminderen. Het ontwerp geeft richting aan welke onderdelen van de BeweegKuur en op welke wijze een eCoach ondersteuning kan bieden. In het vervolg zal de eCoach proof-of-concept verder uitgewerkt, toegepast en geëvalueerd moeten worden, waarbij opgemerkt dat een eCoach geen vervanging is van face-to-face contact maar een aanvulling.

BeweegKuur I health

body•LIFE 4I2012 I