Verkiezingstijd: durft u te kiezen?

I body•LIFE 7I2012

Oorsprong van Preventiecentrum

Al drieduizend jaar geleden was er aandacht voor een gezond lichaam, namelijk vanuit de Ayurveda. Na de Ayurveda, meer dan 3.000 jaar geleden, is bewegen echter voor de gezondheid min of meer in de vergetelheid geraakt en heeft sport en bewegen zich met name als prestatie activiteit ontwikkeld. Pas begin 19e eeuw komt de aandacht voor bewegen voor gezondheid gematigd weer terug met o.a. heilgymnastiek, maar ook die ontwikkeling zet zich niet door als sterke preventie strategie voor gezondheidbevordering. Vanaf de jaren ’60, toen Kenneth H. Cooper schreef over de gezondheidsvoordelen van aerobe training, begon zich steeds meer evidentie te verzamelen over hoe belangrijk bewegen voor de preventie van ziekten echt is. Dat resulteerde in 2009 in de nieuwe ACSM beweegrichtlijnen en in 2010 tot de nieuwe EU Guidelines of Physical Activity.

In Nederland pikte minister van Volksgezondheid Ab Klink het signaal van preventie op toen onderzoeken uitwezen dat bewegen in veel gevallen van diabetes type 2 een vervanging kan zijn van medicijnen. Op 17 mei 2010 stuurde minister Klink een brief naar de Tweede Kamer over de programmatische aanpak van chronisch ziekten. Met deze brief gaf de minister helderheid over zijn ambities met de BeweegKuur. Klink: “Mijn ambitie is om dergelijke gecombineerde leefstijlinterventies zoals de BeweegKuur per 1 januari 2012 volledig onderdeel te laten zijn van het basispakket van de Zorgverzekeringswet.” Inmiddels is duidelijk dat dit financieel niet haalbaar is, maar toch is het een startschot geweest van het nieuwe preventieve denken in Nederland en is het de prikkel geweest die Fit!vak heeft doen besluiten om mee te gaan denken voor een alternatieve oplossing. Fit!vak startte in 2011 met de ontwikkeling van een (pre)diabetes richtlijn, met een functieprofiel Beweegdeskundige (pre)diabetes en met de ontwikkeling van het keurmerk ‘Preventiecentrum’ voor sportcentra die de brug willen slaan tussen de zorg en fitness.

Huidige status Preventiecentrum

Het ministerie van VWS zet in op een programmatische aanpak van chronisch zieken. Daarmee wil ze zowel de preventie als de zorg bij chronische ziekten verbeteren. De programmatische aanpak streeft naar een sluitende keten van vroegtijdige onderkenning, preventie, zelfmanagement en zorg. Zo ontstaat er onder andere meer samenhang tussen preventie en zorg. De zorg voor chronisch zieken bevat immers steeds meer ook preventieve elementen om de ziektelast van een chronische ziekte te beperken (Nationaal Kompas Volksgezondheid). Ook wordt er een sterke prikkel vanuit VWS gegeven voor de samenwerking tussen zorg, sport, onderwijs en fitness door de Sportimpuls, met name ingezet om ook bewegen in de buurt/wijk te stimuleren.

Najaar 2011 startte EFAA de Preventiecentrum management opleiding, die nu, augustus 2012, reeds 80 sportcentra gevolgd hebben. De ambitie van Fit!vak is doorgroeien naar 400 preventiecentra. Van de 80 centra zijn er al tussen de 10 en 20 gecertificeerd en Nederland telt momenteel al ruim 50 Beweegdeskundige (pre)diabetes.

Toekomst Preventiecentrum

De KNMG, de koepel van artsen, heeft in een notitie aangegeven de komende jaren in samenwerking met andere betrokken partijen te willen werken aan het verbeteren van preventie in de zorg. Belangrijke standpunten van de KNMG over preventie in relatie tot artsen zijn:

• Iedere arts kan en moet in beginsel bijdragen aan preventie, en daartoe gefaciliteerd worden.

• Aan de kwaliteit van de preventieve interventies dienen hoge eisen te worden gesteld. Preventieve producten of diensten waarvan de werking niet kan worden aangetoond dienen niet door artsen te worden aangeboden.

• Effectieve preventie dient in het basispakket te worden opgenomen om de toegankelijkheid voor iedere burger te garanderen (KNMG, 2007).

In Nederland zijn inmiddels duizenden preventieve interventies beschikbaar, en er komen er steeds meer bij. In de Interventiedatabase van het Loketgezondleven.nl van VWS staat een groot deel van het aanbod van leefstijlinterventies die in Nederland worden uitgevoerd. Het Centrum Gezond Leven heeft hierbij een coördinerende en faciliterende rol. 

In het najaar 2012 starten er op 3 locaties in Nederland nieuwe opleidingen Preventie centrum. In de komende 2 à 3 jaar zullen naar waarschijnlijkheid meer dan 300 sportcentra het traject naar preventiecentrum doorlopen en samen een nationaal netwerk vormen van leefstijl- en preventiecentra. (Pre)diabetes is de eerste aandoening waarvoor Fit!vak richtlijnen ontwikkeld heeft. Dit zal gevolgd worden door o.a. richtlijnen voor overgewicht/obesitas, hart- en vaatziekten, oncologie en COPD. Op al deze vlakken kunnen beweegbegeleiders zich specialiseren onder de 4 plus certificering.

VWS, NISB, NOC*NSF en patiëntverenigingen hebben er een kwalitatief en waardevol preventiepartner bij die in samenwerking miljoenen mensen veilig en effectief in beweging kan brengen en houden. Gezamenlijk de schouders eronder om de doelstelling van NOC*NSF te behalen, voor 2016 van 65% naar 75% sportparticipatie.

Preventie is het voorkómen van ziekte en het beschermen en bevorderen van de gezondheid. Het doel van preventie is te zorgen dat mensen gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen. Ook heeft preventie tot doel ziekten en complicaties van ziekten te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen (Nationaal Kompas Volksgezondheid).

Al drieduizend jaar geleden was er aandacht voor een gezond lichaam, namelijk vanuit de Ayurveda. Na de Ayurveda, meer dan 3.000 jaar geleden, is bewegen echter voor de gezondheid min of meer in de vergetelheid geraakt en heeft sport en bewegen zich met name als prestatie activiteit ontwikkeld. Pas begin 19e eeuw komt de aandacht voor bewegen voor gezondheid gematigd weer terug met o.a. heilgymnastiek, maar ook die ontwikkeling zet zich niet door als sterke preventie strategie voor gezondheidbevordering. Vanaf de jaren ’60, toen Kenneth H. Cooper schreef over de gezondheidsvoordelen van aerobe training, begon zich steeds meer evidentie te verzamelen over hoe belangrijk bewegen voor de preventie van ziekten echt is. Dat resulteerde in 2009 in de nieuwe ACSM beweegrichtlijnen en in 2010 tot de nieuwe EU Guidelines of Physical Activity.

In Nederland pikte minister van Volksgezondheid Ab Klink het signaal van preventie op toen onderzoeken uitwezen dat bewegen in veel gevallen van diabetes type 2 een vervanging kan zijn van medicijnen. Op 17 mei 2010 stuurde minister Klink een brief naar de Tweede Kamer over de programmatische aanpak van chronisch ziekten. Met deze brief gaf de minister helderheid over zijn ambities met de BeweegKuur. Klink: “Mijn ambitie is om dergelijke gecombineerde leefstijlinterventies zoals de BeweegKuur per 1 januari 2012 volledig onderdeel te laten zijn van het basispakket van de Zorgverzekeringswet.” Inmiddels is duidelijk dat dit financieel niet haalbaar is, maar toch is het een startschot geweest van het nieuwe preventieve denken in Nederland en is het de prikkel geweest die Fit!vak heeft doen besluiten om mee te gaan denken voor een alternatieve oplossing. Fit!vak startte in 2011 met de ontwikkeling van een (pre)diabetes richtlijn, met een functieprofiel Beweegdeskundige (pre)diabetes en met de ontwikkeling van het keurmerk ‘Preventiecentrum’ voor sportcentra die de brug willen slaan tussen de zorg en fitness.

Huidige status Preventiecentrum

Het ministerie van VWS zet in op een programmatische aanpak van chronisch zieken. Daarmee wil ze zowel de preventie als de zorg bij chronische ziekten verbeteren. De programmatische aanpak streeft naar een sluitende keten van vroegtijdige onderkenning, preventie, zelfmanagement en zorg. Zo ontstaat er onder andere meer samenhang tussen preventie en zorg. De zorg voor chronisch zieken bevat immers steeds meer ook preventieve elementen om de ziektelast van een chronische ziekte te beperken (Nationaal Kompas Volksgezondheid). Ook wordt er een sterke prikkel vanuit VWS gegeven voor de samenwerking tussen zorg, sport, onderwijs en fitness door de Sportimpuls, met name ingezet om ook bewegen in de buurt/wijk te stimuleren.

Najaar 2011 startte EFAA de Preventiecentrum management opleiding, die nu, augustus 2012, reeds 80 sportcentra gevolgd hebben. De ambitie van Fit!vak is doorgroeien naar 400 preventiecentra. Van de 80 centra zijn er al tussen de 10 en 20 gecertificeerd en Nederland telt momenteel al ruim 50 Beweegdeskundige (pre)diabetes.

Toekomst Preventiecentrum

De KNMG, de koepel van artsen, heeft in een notitie aangegeven de komende jaren in samenwerking met andere betrokken partijen te willen werken aan het verbeteren van preventie in de zorg. Belangrijke standpunten van de KNMG over preventie in relatie tot artsen zijn:

• Iedere arts kan en moet in beginsel bijdragen aan preventie, en daartoe gefaciliteerd worden.

• Aan de kwaliteit van de preventieve interventies dienen hoge eisen te worden gesteld. Preventieve producten of diensten waarvan de werking niet kan worden aangetoond dienen niet door artsen te worden aangeboden.

• Effectieve preventie dient in het basispakket te worden opgenomen om de toegankelijkheid voor iedere burger te garanderen (KNMG, 2007).

In Nederland zijn inmiddels duizenden preventieve interventies beschikbaar, en er komen er steeds meer bij. In de Interventiedatabase van het Loketgezondleven.nl van VWS staat een groot deel van het aanbod van leefstijlinterventies die in Nederland worden uitgevoerd. Het Centrum Gezond Leven heeft hierbij een coördinerende en faciliterende rol. 

In het najaar 2012 starten er op 3 locaties in Nederland nieuwe opleidingen Preventie centrum. In de komende 2 à 3 jaar zullen naar waarschijnlijkheid meer dan 300 sportcentra het traject naar preventiecentrum doorlopen en samen een nationaal netwerk vormen van leefstijl- en preventiecentra. (Pre)diabetes is de eerste aandoening waarvoor Fit!vak richtlijnen ontwikkeld heeft. Dit zal gevolgd worden door o.a. richtlijnen voor overgewicht/obesitas, hart- en vaatziekten, oncologie en COPD. Op al deze vlakken kunnen beweegbegeleiders zich specialiseren onder de 4 plus certificering.

VWS, NISB, NOC*NSF en patiëntverenigingen hebben er een kwalitatief en waardevol preventiepartner bij die in samenwerking miljoenen mensen veilig en effectief in beweging kan brengen en houden. Gezamenlijk de schouders eronder om de doelstelling van NOC*NSF te behalen, voor 2016 van 65% naar 75% sportparticipatie.

Preventie ontwikkeling I business

John van Heel

EFAA, j.vanheel@efaa.nl

06-53623485

body•LIFE 7I2012 I