Wat u kunt leren van Landal GreenParks

Verschenen in BodyLIFE Benelux nr7 2011
Functionele training maakt fitness waardevoller

Deze vorm van training is ontstaan in de gymnastics en voor prestatie verbetering van turnen aan het eind van de 18e eeuw in Duitsland en Zweden. Halverwege de 19e eeuw werd krachttraining populair door de zogenaamde Strongmen. Rond 1910 begon men fitnessapparatuur voor Heilgymnastiek te gebruiken. Veel van de toen ontwikkelde apparaten hebben model gestaan voor de hedendaagse fitnessapparatuur. Pas na 1950 werd bodybuilding bij het grote publiek populair en die ontwikkeling bereikte een piek in de jaren ‘70 en ‘80 door de bekendheid van onder andere Arnold Schwarzenegger, de meest bekende mr. Olympia aller tijden.

De traditionele fitnessapparatuur biedt een prima methode om een spier te trainen, om spiervolume te doen toenemen en om spierspecifieke training te doen voor sportprestatie of herstel. Ook is deze vorm van training prima om een gewicht gemakkelijker van A naar B te kunnen duwen of trekken. Is deze geïsoleerde manier van trainen echter niet achterhaald, als we kijken naar de doelstellingen waarvoor mensen heden ten dage sportcentra bezoeken?

De primaire doelstellingen waarvoor mensen momenteel naar sportcentra komen is het verbeteren van de conditie, afvallen en lekker fit en gezond blijven. Hoe zou een fitnessclub er uit zien als we die nu opnieuw zouden moeten ontwerpen, speciaal afgestemd op deze doelstellingen? OK, spierontwikkeling is belangrijk in een afslankprogramma en met geïsoleerde training kan spiervolume nu eenmaal snel ontwikkeld worden. Ook voor beginnende sporters is het wellicht gemakkelijk om de spieren met conventionele apparatuur te trainen. Is het echter niet meer gemakzucht van ons (begeleiders en sportcentra) dat mensen nog zoveel deze apparatuur gebruiken?

Zouden we het sportcentrum opnieuw ontwerpen, afgestemd voor de doelstellingen waarvoor mensen komen, dan zouden we wellicht veel minder conventionele apparatuur zien en veel meer attributen waarmee we de spieren op een functionele manier kunnen trainen.

Bewegen en krachttraining worden steeds vaker ingezet als preventiemiddel. Niet alleen tegen overgewicht, maar ook tegen diabetes (wordt zelfs als beter ‘medicijn’ gezien dan farmaceutische medicijnen) en ter preventie van meer dan 40 chronische aandoeningen (ACSM). Gezien de vergrijzing en de aankomende bubble van de babyboomers lijkt het erop dat in de nabije toekomst extreem meer 50-plussers gebruik zullen maken van de service van sportcentra. Om krachttraining voor deze groep optimaal in te zetten moeten we kijken naar wat deze groep mensen echt nodig heeft. Dan praten we niet alleen over spiervolume. Dan wordt balans, coördinatie, flexibiliteit en spieruithoudingsvermogen misschien nog wel belangrijker, en dat is nou juist wat we niet trainen met de meeste conventionele fitness apparatuur.

Niet alleen voor de 50-plusser is balans, coördinatie, flexibiliteit en spieruithoudingsvermogen belangrijk. Niemand gebruikt spieren in het dagelijkse leven zo geïsoleerd zoals ze op fitnessapparaten getraind worden. Mensen rond de 30 en 40 jaar willen spelen met kinderen, hard werken, lekker kunnen sporten zonder blessures ofwel gewoonweg sterk en vitaal zijn. Ook voor deze groep is de geïsoleerde training te beperkt om er optimaal effect uit te halen.

Functionele training is niet nieuw. Strongman Eugen Sandow (1867 - 1925), vader en uitvinder van het moderne bodybuilding, ontwikkelde de “combined developer” een set van trekveren waarmee al prima functioneel te trainen was. De laatste jaren zijn er veel nieuwe concepten ontwikkeld rondom functionele training zoals Crossfit en Bootcamp training. De filosofie achter deze functionele trainingsvormen is om niet te specialiseren in één specifiek sportonderdeel omdat dit tot een eenzijdige fysieke ontwikkeling zou leiden.

Maar wat is nou eigenlijk functionele training? Functionele training duidt op training die ‘functioneel’ is in relatie tot de doelstelling waarvoor je traint. Functionele training voor een hardloper moet er bijvoorbeeld op gericht zijn dat de hardloper beter en harder kan gaan lopen. Functionele training voor senioren is bijvoorbeeld meer gericht op valpreventie en coördinatie, en functionele training voor bijvoorbeeld iemand met knieklachten is weer meer gericht op versterking van beenspieren. Het woord functioneel slaat dus niet alleen op open ketenoefeningen of oefeningen waarbij meer balans en coördinatie getraind wordt, het slaat met name op het verbeteren van de doelstelling en het systeem waarvoor de deelnemer komt trainen.

De doelstelling om het spiervolume te ontwikkelen, waarvoor de traditionele fitnessapparatuur ideaal is, ligt met name bij de mannelijke jeugd, hoewel meer op balans en coördinatie gerichte krachttraining ook ideaal is voor de spierontwikkeling. Kijken we echter naar de gemiddelde sportcentrum bezoeker en zeker naar de ontwikkeling van de doelgroep, en dan met name de 40-plus doelgroep, dan zou de voorkeur zeker een functioneel trainingsprogramma moeten hebben. Een sterke analyse van wensen, doelen en belastbaarheid en een toegespitst trainingsprogramma waarmee het gehele lichamelijke systeem op een effectieve manier getraind wordt om de doelen van de deelnemer op een veilige en efficiënte manier te behalen.

Bijkomend positief effect is tevens dat functionele training een stuk afwisselender en leuker is dan training op traditionele apparatuur. Het vergt wel meer instructie en begeleiding, daardoor is het ook met name geschikt voor personal training. Een ding is echter zeker: met functionele training komt fitness pas echt tot zijn recht en wordt het een stuk waardevoller voor de gebruiker.

Praten we over fitness dan stellen we ons meteen traditionele fitnessapparatuur voor. Dit zijn fitnesstoestellen waarmee specifieke spieren geïsoleerd getraind kunnen worden. Voorbeelden zijn een bench press of lat pully. Je trekt of duwt een gewicht van A naar B.

functioneel trainen I business

John van Heel

EFAA, j.vanheel@efaa.nl

06-53623485

body•LIFE 7I2011 I

Edities