LED verlichting

Verschenen in BodyLIFE Benelux nr7 2010

I body LIFE 7I2010

Duurzaam klimaatbeheer

Een goed klimaatbeheersysteem verzorgt drie onderdelen, zoals de Amerikaanse term al aangeeft: HVAC, oftewel Heat (verwarming), Ventilation (ventilatie) en Air Conditioning (luchtbewerking). Het combineren van deze drie elementen in één systeem is moeilijk, en de kosten van een dergelijk combi-systeem zijn dan ook vrij hoog. Daarom wordt de voorziening vaak beperkt tot een airconditioning. Toch heb je alledrie de elementen nodig voor het creëren van een werkomgeving die aangenaam is, waar men efficiënt kan werken en die er ook nog eens aantrekkelijk uitziet.

Verschillende gebieden

Er zijn verschillende gebieden waarop duurzaamheid betrekking kan hebben. De meest voor de hand liggende gebieden zijn energieverbruik en het beheer van luchtvervuiling en afval. Maar de materialen van de apparaten, en de invloed van de systemen op de gezondheid en het welbevinden van de medewerkers zijn net zo belangrijk. Hoe vertaal je dit nu in de indeling van je sportschool?

Het inbouwen van een duurzaam, hoogwaardig klimaatbeheersysteem kan volgens een aantal voorwaarden plaatsvinden.

- Maak een analyse van de manier waarop er wordt gewerkt om te bepalen hoe er zo min mogelijk warmte wordt geproduceerd.

Dit lijkt een open deur, maar men vergeet hier vaak naar te kijken, of het komt gewoon niet bij de mensen op. Het loont om eens goed naar de indeling van en de apparaten in de fitnesszaal en andere sportruimtes te kijken. Er zijn komen steeds meer moderne apparaten op de markt die veel efficiënter met energie omgaan. Bovendien zijn die uitgerust met functies die er voor zorgen dat de machine in een super-standby stand (uitermate energiezuinig) wordt geschakeld als ze een bepaalde tijd niet worden gebruikt. Bekijk ook of er niet teveel apparaten op één plek samengebracht zijn: een centraal geregeld luchtbehandelingssysteem moet dan harder ‘werken’, alleen omdat op één plek alle hitte en vervuiling wordt geproduceerd.

- Scherm de werkplek af van externe warmteproductie.

Dat is wat moeilijker met nieuwbouw: rond een ouder pand zijn de bomen al groter en zorgen dus voor een zekere filtering van het zonlicht - en dus de warmte. Er zijn echter diverse oplossingen om het zonlicht en de warmte buiten te houden. Zo is buitenzonwering vaak een betere oplossing dan binnenzonwering: de warmte komt dan toch binnen via de ruiten. Een lichtgekleurde afwerking van de gevel zorgt ervoor dat het zonlicht wordt weerkaatst en dus veel minder in de stenen wordt opgenomen.

- Maak optimaal gebruik van natuurlijke ventilatie.

Natuurlijke ventilatie is het beste, net zoals natuurlijk licht beter is dan kunstlicht. Maar wanneer luchtstromen van buitenaf het pand binnenkomen, moet je rekening houden met de luchtbehandelinginstallatie. Iedereen weet dat als de airco aan staat, je de ramen dicht moet houden. Toch kan natuurlijke ventilatie de gezondheid van de sporters en medewerkers verbeteren doordat dit de luchtvochtigheidsgraad verhoogt en zorgt voor minder bacteriële groei en dergelijke in het klimaatbeheersysteem. Je kunt bijvoorbeeld deuren en ramen even openzetten (even lekker doorwaaien); dit kost niets. Het effect van deze oplossing is wel afhankelijk van de locatie van het pand: als dit bijvoorbeeld direct aan een heel drukke snelweg is gelegen, of onder de rook (letterlijk) van een fabriek of luchthaven, dan is de binnenkomende lucht niet echt een verbetering.

- Pas de klimaatbeheerinstallatie aan de omstandigheden aan.

Laat je adviseren door een professional: wat voor in het ene gebouw perfect werkt, hoeft nog geen succes te zijn in een ander gebouw. De modernste machines zijn voorzien van geavanceerde luchtreinigings- en filtratiefuncties. Sommige apparaten maken ook gebruik van ultraviolet licht dat bacteriën op heel effectieve manier doodt. Ook zijn de nieuwere machines beter te beheren en gaan ze veel beter om met energie. Het kan mogelijk zijn om bestaande apparatuur aan te passen aan deze nieuwe technologieën.

- Zorg voor een constante meting van de luchtkwaliteit en de temperatuur, en laat de medewerkers en klanten het melden wanneer ze zich onprettig voelen als gevolg van beide factoren.

Situaties veranderen: kantoren kunnen een herinrichting krijgen of de externe omstandigheden kunnen wijzigen (bomen worden gerooid, er wordt een nieuw pand ervóór gebouwd, of er wordt juist een hoogbouwpand gesloopt en vervangen door een laagbouw of zelfs een parkeerterrein). De prestaties van dat systeem kunnen ook teruglopen of juist hoger worden als gevolg van een herindeling van de ruimte. Controleer dus na elke herinrichting of het systeem nog wel optimaal aangepast is aan de nieuwe situatie. Dat kan energie- en kostenbesparend zijn.

- Zorg voor een maximale efficiëntie van het klimaatbeheersysteem.

Het perfecte systeem bestaat niet. Maar die perfectie kan wel worden benaderd. Mede daarom moet er serieus gekeken worden naar de kosten bij aanschaf, installatie, service en beheer. Hier volgen enkele belangrijke punten waar je op moet letten:

• Welk systeem kan je betalen, en is dit systeem in staat om alle doelstellingen te realiseren op het gebied van energiebeheer, luchtreiniging en welbevinden van de sporters?

• Welk systeem kan je in de toekomst betalen? Is het in de (nabije) toekomst nodig/mogelijk om te investeren in een upgrading van het systeem?

• Welke andere factoren kunnen in de toekomst een rol spelen bij de kosten voor installatie, gebruik en beheer (onderhoud) van het systeem? Denk aan de herinrichting van ruimtes.

• Zijn de vaardigheden en (financiële) mogelijkheden die nodig zijn om het systeem te beheren ook in de toekomst beschikbaar?

• Is de leverancier er over 10 jaar ook nog? Denk aan de continuïteit van het onderhoud, de beschikbaarheid van onderdelen, de kennis die verloren gaat als specialisten weggaan bij een organisatie.

Een efficiënte installatie die gemakkelijk kan worden onderhouden, kan kostenvoordelen opleveren die verder gaan dan de directe besparing op de aanschafkosten. Er kunnen concrete directe en toekomstige voordelen optreden als de werkprocessen niet onderbroken hoeven worden in het geval dat de installatie moet worden aangepast aan veranderde omstandigheden. Hoe dan ook is het klimaatbeheersysteem een cruciaal onderdeel van de duurzame sportschool als verbruiker van energie, beheerder van vervuiling en beïnvloeder van het welbevinden en de gezondheid van de aanwezigen.

Het belang van een klimaatinstallatie in een sportschool die zorgt voor zowel warmte als frisse lucht wordt helaas nog te vaak onderschat. Bij het ontwerp (de architect) en het beheer (de facilitair manager) wordt te weinig rekening gehouden met een goed klimaatbeheersysteem. Over de systemen zelf wordt te makkelijk gedacht, terwijl een gezond en aangenaam klimaat in de sportschool toch één van de voorwaarden is voor het goed presteren van sporters en personeel.

Een goed klimaatbeheersysteem verzorgt drie onderdelen, zoals de Amerikaanse term al aangeeft: HVAC, oftewel Heat (verwarming), Ventilation (ventilatie) en Air Conditioning (luchtbewerking). Het combineren van deze drie elementen in één systeem is moeilijk, en de kosten van een dergelijk combi-systeem zijn dan ook vrij hoog. Daarom wordt de voorziening vaak beperkt tot een airconditioning. Toch heb je alledrie de elementen nodig voor het creëren van een werkomgeving die aangenaam is, waar men efficiënt kan werken en die er ook nog eens aantrekkelijk uitziet.

Verschillende gebieden

Er zijn verschillende gebieden waarop duurzaamheid betrekking kan hebben. De meest voor de hand liggende gebieden zijn energieverbruik en het beheer van luchtvervuiling en afval. Maar de materialen van de apparaten, en de invloed van de systemen op de gezondheid en het welbevinden van de medewerkers zijn net zo belangrijk. Hoe vertaal je dit nu in de indeling van je sportschool?

Het inbouwen van een duurzaam, hoogwaardig klimaatbeheersysteem kan volgens een aantal voorwaarden plaatsvinden.

- Maak een analyse van de manier waarop er wordt gewerkt om te bepalen hoe er zo min mogelijk warmte wordt geproduceerd.

Dit lijkt een open deur, maar men vergeet hier vaak naar te kijken, of het komt gewoon niet bij de mensen op. Het loont om eens goed naar de indeling van en de apparaten in de fitnesszaal en andere sportruimtes te kijken. Er zijn komen steeds meer moderne apparaten op de markt die veel efficiënter met energie omgaan. Bovendien zijn die uitgerust met functies die er voor zorgen dat de machine in een super-standby stand (uitermate energiezuinig) wordt geschakeld als ze een bepaalde tijd niet worden gebruikt. Bekijk ook of er niet teveel apparaten op één plek samengebracht zijn: een centraal geregeld luchtbehandelingssysteem moet dan harder ‘werken’, alleen omdat op één plek alle hitte en vervuiling wordt geproduceerd.

- Scherm de werkplek af van externe warmteproductie.

Dat is wat moeilijker met nieuwbouw: rond een ouder pand zijn de bomen al groter en zorgen dus voor een zekere filtering van het zonlicht - en dus de warmte. Er zijn echter diverse oplossingen om het zonlicht en de warmte buiten te houden. Zo is buitenzonwering vaak een betere oplossing dan binnenzonwering: de warmte komt dan toch binnen via de ruiten. Een lichtgekleurde afwerking van de gevel zorgt ervoor dat het zonlicht wordt weerkaatst en dus veel minder in de stenen wordt opgenomen.

- Maak optimaal gebruik van natuurlijke ventilatie.

Natuurlijke ventilatie is het beste, net zoals natuurlijk licht beter is dan kunstlicht. Maar wanneer luchtstromen van buitenaf het pand binnenkomen, moet je rekening houden met de luchtbehandelinginstallatie. Iedereen weet dat als de airco aan staat, je de ramen dicht moet houden. Toch kan natuurlijke ventilatie de gezondheid van de sporters en medewerkers verbeteren doordat dit de luchtvochtigheidsgraad verhoogt en zorgt voor minder bacteriële groei en dergelijke in het klimaatbeheersysteem. Je kunt bijvoorbeeld deuren en ramen even openzetten (even lekker doorwaaien); dit kost niets. Het effect van deze oplossing is wel afhankelijk van de locatie van het pand: als dit bijvoorbeeld direct aan een heel drukke snelweg is gelegen, of onder de rook (letterlijk) van een fabriek of luchthaven, dan is de binnenkomende lucht niet echt een verbetering.

- Pas de klimaatbeheerinstallatie aan de omstandigheden aan.

Laat je adviseren door een professional: wat voor in het ene gebouw perfect werkt, hoeft nog geen succes te zijn in een ander gebouw. De modernste machines zijn voorzien van geavanceerde luchtreinigings- en filtratiefuncties. Sommige apparaten maken ook gebruik van ultraviolet licht dat bacteriën op heel effectieve manier doodt. Ook zijn de nieuwere machines beter te beheren en gaan ze veel beter om met energie. Het kan mogelijk zijn om bestaande apparatuur aan te passen aan deze nieuwe technologieën.

- Zorg voor een constante meting van de luchtkwaliteit en de temperatuur, en laat de medewerkers en klanten het melden wanneer ze zich onprettig voelen als gevolg van beide factoren.

Situaties veranderen: kantoren kunnen een herinrichting krijgen of de externe omstandigheden kunnen wijzigen (bomen worden gerooid, er wordt een nieuw pand ervóór gebouwd, of er wordt juist een hoogbouwpand gesloopt en vervangen door een laagbouw of zelfs een parkeerterrein). De prestaties van dat systeem kunnen ook teruglopen of juist hoger worden als gevolg van een herindeling van de ruimte. Controleer dus na elke herinrichting of het systeem nog wel optimaal aangepast is aan de nieuwe situatie. Dat kan energie- en kostenbesparend zijn.

- Zorg voor een maximale efficiëntie van het klimaatbeheersysteem.

Het perfecte systeem bestaat niet. Maar die perfectie kan wel worden benaderd. Mede daarom moet er serieus gekeken worden naar de kosten bij aanschaf, installatie, service en beheer. Hier volgen enkele belangrijke punten waar je op moet letten:

• Welk systeem kan je betalen, en is dit systeem in staat om alle doelstellingen te realiseren op het gebied van energiebeheer, luchtreiniging en welbevinden van de sporters?

• Welk systeem kan je in de toekomst betalen? Is het in de (nabije) toekomst nodig/mogelijk om te investeren in een upgrading van het systeem?

• Welke andere factoren kunnen in de toekomst een rol spelen bij de kosten voor installatie, gebruik en beheer (onderhoud) van het systeem? Denk aan de herinrichting van ruimtes.

• Zijn de vaardigheden en (financiële) mogelijkheden die nodig zijn om het systeem te beheren ook in de toekomst beschikbaar?

• Is de leverancier er over 10 jaar ook nog? Denk aan de continuïteit van het onderhoud, de beschikbaarheid van onderdelen, de kennis die verloren gaat als specialisten weggaan bij een organisatie.

Een efficiënte installatie die gemakkelijk kan worden onderhouden, kan kostenvoordelen opleveren die verder gaan dan de directe besparing op de aanschafkosten. Er kunnen concrete directe en toekomstige voordelen optreden als de werkprocessen niet onderbroken hoeven worden in het geval dat de installatie moet worden aangepast aan veranderde omstandigheden. Hoe dan ook is het klimaatbeheersysteem een cruciaal onderdeel van de duurzame sportschool als verbruiker van energie, beheerder van vervuiling en beïnvloeder van het welbevinden en de gezondheid van de aanwezigen.

Klimaatbeheer I branche actueel

body LIFE 7I2010 I

Edities