Positieve gezondheid in zicht!

Positieve gezondheid in zicht!

Wie wil dat nou niet, vitaal zijn en vitaal en gezond oud worden? We bakken er helaas echter niet zo veel van. Vanaf de jaren '80 is diabetes, overgewicht en obesitas zo ongeveer 500% gegroeid. Meer dan 50% van de Nederlandse bevolking heeft overgewicht, er komen 70.000 diabeten bij per jaar en onder de jeugd is de groei van overgewicht en zelfs diabetes ook dramatisch.

Arts en onderzoeker Machteld Huber hield de huidige definitie van gezondheid van de World Health Organisation tegen het licht, die luidt; ‘Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en is niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek’. De wijze waarop 'gezondheid' gedefinieerd is in deze definitie, bepaalt in grote mate de manier waarop we met zorg en onze gezondheid omgaan. Onbedoeld stimuleert deze definitie volgens Machteld medicalisering van de zorg. In 1948 waren het vooral infectieziekten die bestreden moesten worden - terwijl we in de Westerse wereld nu vooral te kampen hebben met welvaartsziekten. Op dit moment gaat 95 procent van het zorgbudget naar het bestrijden van ziekte. Het is niet wenselijk dat patiënten en de gezond-heidszorg hun focus op ziekte houden, terwijl - ondanks ziekte - een kwalitatief hoogwaardig en zinvol leven mogelijk is. De huidige definitie stimuleert de neiging van mensen en de zorg om voortdurend bezig te zijn met het bestrijden van ziekte en veronachtzaamt de mogelijkheden om een zinvol leven te leiden.

Nieuwe definitie van gezondheid

“Vermogens als veerkracht en het eigen regie kunnen voeren, ontbreken in de huidige definitie”, stelt Huber. Door ‘gezondheid’ meer aandacht te geven in de definitie, leren beleidsmakers (en wellicht politici) anders te denken over invulling en preventie van de zorg. 

Huber stelt een nieuwe definitie van gezondheid voor, die als suggestie ook door de WHO wordt voorgesteld; “Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges”, ofwel: “Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.”

Positieve gezondheid

Huber noemt deze nieuwe definitie van gezondheid ‘positieve gezondheid’. Dit concept richt zich niet alleen op de toestand van ‘compleet welbevinden’, zoals in de huidige definitie van de WHO omschreven, en waarbij bijna niemand dus eigenlijk gezond is. Gezondheid is dynamisch en aandacht voor gezondheid moet worden gezien als een onlosmakelijk onderdeel van de levensenergie en niet als iets dat pas nodig is als zich ziekten aandienen. Natuurlijk moet ziekte, waar mogelijk, worden behandeld, maar daarnaast moet er misschien nog wel meer aandacht gaan naar het versterken van veerkracht, zelfregie en gezondheidsvaardigheden.

Huber onderzoekt nu hoe de nieuwe definitie van gezondheid kan worden toegespitst op diverse werkterreinen in de gezondheidszorg, en hoe deze ‘positieve gezondheid’ en het effect van beleidsmaatregelen kunnen worden gemeten. Dit initiatief is internationaal toonaangevend. Het werd al gepubliceerd in de British Medical Journal (BMJ). Ook bij de vervolgstappen wordt volop internationaal samengewerkt aan de uitwerking van het nieuwe concept. Voor haar inspanningen ontving Huber een Parel van ZonMw.

De rol van de fitnessbranche?

‘Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven’. Wat kunnen wij, de fitnessbranche, hiermee? Iedere maatschappelijke partij draagt er verantwoordelijkheid voor om de eigen achterban te stimuleren gezond en actief te leven en de fitnessbranche heeft nogal een achterban, de teamleden en de leden. Maar hoe zet je een dergelijke visie en definitie om in iets nuttigs?

Kenniscentrum van de regio

Allereerst kan het sportcentrum het kenniscentrum zijn van actief en gezond leven en van positieve gezondheid in de regio. Je kunt teamleden en leden doorlopend informeren en stimuleren. Over de nieuwe beweegrichtlijn, de nieuwe voedingsrichtlijn van de Gezondheidsraad, informatie vanuit het NISB, doelgroep informatie, enz. Dat kan via een nieuwspoll, een leden-nieuwsbrief, een blog op de website, social media, een print-nieuwsbrief, maar ook via seminars en workshops.

Locale samenwerking

Participatie en eigen kracht, dat zijn sleutelwoorden van de landelijke en lokale overheid voor de komende jaren. De gemeenten willen steeds minder zelf doen, en steeds meer de actieve burgerinitiatieven ondersteunen. Dit is misschien wel het moment om de samenwerking op te zoeken, om samen met de gemeente, zorginstellingen, onderwijs, sportsector en bedrijven, positieve gezondheid te ontwikkelen. Wie mist het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven? Wat is er voor nodig deze mensen te ondersteunen, wie heeft welke rol hierin?

Ook in onze begeleidingsrol kunnen we een stapje verder gaan dan fitnessbegeleiding. Misschien zitten we dan op leefstijlcoaching, maar wellicht is dat ook de toekomst van de fitnessbranche, de leefstijlcoaches van de maatschappij. Het netwerk is er al, nu alleen nog door ontwikkelen naar positieve gezondheid.

“Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven”

John van Heel

EFAA, j.vanheel@efaa.nl

06-53623485